Wanneer het niet lukt om een nalatenschap af te wikkelen

Boedelbeschrijving

De afwikkeling van een nalatenschap begint bij het vaststellen van wat daartoe behoort. Er zal in het algemeen sprake zijn van bezittingen en schulden. Zo is een koopwoning een bezitting en de daarop rustende hypotheek een schuld. Doorgaans zal het evident zijn wat tot de nalatenschap behoort, maar dat is niet altijd het geval. Daar kan het geschil zelfs al door ontstaan.

De omvang van de nalatenschap kan worden vastgelegd in een zogenoemde boedelbeschrijving. Het door rechtspraak.nl ter beschikking gestelde model is daarvoor een goed instrument. Wanneer dit model wordt ingevuld, zal het niet snel gebeuren dat er bezittingen of schulden over het hoofd worden gezien.

Beneficiaire aanvaarding

Nadat de omvang van de nalatenschap is vastgesteld, kan er in beginsel tot verdeling over worden gegaan. Dat is echter niet het geval wanneer de nalatenschap beneficiair is aanvaard. De nalatenschap mag dan pas worden verdeeld wanneer de schulden van de nalatenschap zijn betaald. Dat wordt de vereffening van de nalatenschap genoemd. Wordt er al tot verdeling overgegaan voordat de vereffening is afgerond, dan kan dit tot persoonlijke aansprakelijkheid leiden van de erfgena(a)m(en), ondanks dat deze de nalatenschap beneficiair heeft/hebben aanvaard.

Executeur

Bij testament kan de erflater een executeur hebben benoemd. Uit het testament zal blijken welke bevoegdheden en verplichtingen de executeur heeft. Alleen wanneer er een zogenoemd afwikkelingsbewind is ingesteld, is de executeur ook bevoegd om de nalatenschap te verdelen. Wanneer dat niet het geval is, dan is de executeur slechts bevoegd om de nalatenschap te beheren en gereed te maken voor verdeling.

Vordering tot verdeling

Hoe meer erfgenamen er zijn, hoe groter de kans is dat een of meerdere erfgenamen onbereikbaar en/of onwelwillend is om mee te werken aan de verdeling van de nalatenschap. In een dergelijk geval kan een advocaat bij de rechtbank een vordering instellen om vervangende toestemming te verkrijgen, bijvoorbeeld te verlenen aan de erfgenaam die medewerking vordert om een koopovereenkomst en leveringsakte te ondertekenen namens de niet meewerkende erfgenaam.

De wet bepaalt namelijk dat een deelgenoot (een erfgenaam) de verdeling van een gemeenschap (de nalatenschap) of gemeenschappelijk goed (de woning die tot de nalatenschap behoort) kan vorderen. De conclusie is dan ook dat een nalatenschap, nadat deze zo nodig is vereffend, te allen tijde geheel of gedeeltelijk verdeeld kan worden.

Heeft u vragen over de vaststelling van de omvang van een nalatenschap of de verdeling ervan?

Neem dan vrijblijvend contact op met mr. E.J. Luursema, erfrechtspecialist en lid van De Vereniging Erfrecht Advocaten Nederland (VEAN).