Erfenis voor een minderjarige is geen kinderspel

Aanvaarding nalatenschap door minderjarig kind

De hoofdregel met betrekking tot de aanvaarding van een erfenis door een minderjarig kind is dat deze niet zuiver kan worden aanvaard. De zuivere aanvaarding van een nalatenschap betekent dat de erfgenaam ook met zijn privévermogen aansprakelijk is voor de schulden die in de nalatenschap vallen. Als die schulden aanzienlijk hoger zijn dan de baten, heeft het kind waarschijnlijk de rest van zijn leven een financieel probleem. Dat heeft de wetgever willen voorkomen.

Omdat zuivere aanvaarding als optie afvalt, resteert de mogelijkheid tot aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving en die tot verwerping van de nalatenschap. Nu aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving (beneficiaire aanvaarding) de hoofdregel is, hoeft de wettelijk vertegenwoordiger van een minderjarig kind niet in actie te komen wanneer deze optie de voorkeur verdient. Dat betekent dat dus wel actie vereist is indien de nalatenschap verworpen moet worden. 
 

Verwerping nalatenschap door een minderjarige

Verwerping van een nalatenschap door een minderjarige mag alleen nadat daarvoor een machtiging is verkregen door de kantonrechter. Dat lijkt een hele klus, maar dat valt in de praktijk best mee. Op rechtspraak.nl is daarvoor een verzoekschrift beschikbaar gesteld, welk document met enkele bewijsstukken ingediend moet worden bij de kantonrechter in het arrondissement waar de wettelijke vertegenwoordiger van de minderjarige woont.

De termijn voor verwerping van de nalatenschap bedraagt 3 maanden gerekend van de dag van overlijden. Dat betekent dat binnen deze termijn allereerst de machtiging tot verwerping moet worden verkregen middels indiening van het verzoekschrift en vervolgens met de machtiging ter griffie van de rechtbank het document indienen waarmee de nalatenschap wordt verworpen.

Wanneer binnen de 3 maanden termijn niet is verworpen, heeft de minderjarige de nalatenschap dus automatisch beneficiair aanvaard. Dat betekent dat er zogenoemde vereffeningshandelingen moeten worden verricht. In het kort komen die handelingen erop neer dat de bezittingen en schulden in kaart moeten worden gebracht, de eventueel aanwezige bezittingen moeten worden verkocht om de schulden (zoveel als mogelijk) te voldoen en het eventueel resterende mag worden behouden. 

Zeker wanneer er veel bezittingen en schulden zijn, kan het geen kwaad om de bijstand van een specialist in te roepen. Dat geldt ook wanneer meteen al blijkt dat de nalatenschap negatief is en er geen bezittingen zijn. In een dergelijk geval kan er middels een verzoekschrift worden gevraagd om de vereffening op te heffen. Daarmee is de beneficiaire aanvaarding tot een einde gekomen en heeft de minderjarige niets meer van doen met de nalatenschap.

Plaatsvervulling na verwerping

Een (waarschijnlijk) negatieve nalatenschap is voor een meerderjarige vaak aanleiding om deze te verwerpen. In een dergelijk geval wordt meestal geen rekening met plaatsvervulling, zodat de kinderen van de verwerper erfgenaam worden. Als daar geen rekening mee wordt gehouden, dan komt de minderjarige tegen wil en dank terecht in de hiervoor besproken situatie. Trap dus niet in die valkuil. Het advies is ook niet om te verwerpen of zuiver te aanvaarden, maar om beneficiair te aanvaarden door indiening van dit document bij de rechtbank. Vervolgens ontstaat wel de verplichting om te vereffenen, zoals hiervoor besproken, maar die verplichting kan wellicht beter rusten op de ouder dan het kind.

Vereffening nalatenschap

Het is aan de kantonrechter om te beslissen of de machtiging tot verwerping van een nalatenschap door een minderjarige wordt verleend of niet. Zo niet, dan moet er worden vereffend. Dat is ook het geval wanneer niet tijdig de machtiging tot verwerping wordt aangevraagd of wanneer er bewust wordt gekozen voor beneficiaire aanvaarding. 

Het vereffenen van een nalatenschap is niet eenvoudig. Daarbij ligt het gevaar op de loer dat wanneer er niet juist wordt vereffend, een boze schuldeiser de vereffenaar aansprakelijk stelt voor de betaling van de schuld. Ondanks beneficiaire aanvaarding bepaalt de wet dat in de volgende gevallen een erfgenaam aansprakelijk is voor betaling van een schuld uit diens privé vermogen, namelijk indien:

• De erfgenaam de betaling van een schuld verhindert en hem daarvan een verwijt kan worden gemaakt;
• Met opzet goederen uit de nalatenschap laat verdwijnen, verstopt op of andere wijze uit de nalatenschap haalt;
• De erfgenaam ernstig tekort schiet in de uitvoering van zijn taken als vereffenaar;
   

Erfrechtspecialist

Het is dus meer dan verstandig om een specialist in te schakelen wanneer er door een (minderjarige) erfgenaam een nalatenschap moet worden vereffend. Als u daar hulp bij kunt gebruiken of vragen over hebt, dan is erfrechtspecialist mr. Erik Luursema u graag van dienst.