De appeltermijn – hoe zit het nu precies?

In het genoemde uitspraak van het gerechtshof was er door een vrouw hoger beroep ingesteld tegen een beschikking van de rechtbank van 30 juni 2020. Op grond van artikel 358 lid 2 en 806 lid 1 sub a van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering kan hoger beroep worden ingesteld door de verzoeker of degene aan wie een afschrift van de beschikking is verstrekt of verzonden binnen drie maanden na de dag van de uitspraak. De advocaat van de vrouw had het beroepschrift op 28 september 2020 afgegeven bij de post. Het gerechtshof stelt dat het verzoekschrift pas op 1 oktober 2020 om 07:59 uur is ontvangen, wat dus buiten de termijn van drie maanden is.

Door de advocaat van de vrouw is gesteld dat, nu zij het beroepschrift al op 28 september 2020 gepost heeft, het haar niet kan worden toegerekend dat het beroepschrift niet op 30 september 2020 door het gerechtshof was ontvangen. Daarbij wordt aangevoerd dat uit het Track & Trace-systeem van PostNL volgt dat het beroepschrift op 30 september 2020 bij het gerechtshof is bezorgd. Overigens is er door de bij deze zaak betrokken andere partijen geen punt gemaakt van de mogelijke termijnoverschrijding.

Het gerechtshof stelt zich echter op het standpunt dat zij het beroepschrift niet eerder dan 1 oktober 2020 07:59 uur hebben ontvangen en dat niet gebleken is dat de statusmelding in het Track & Trace-systeem juist is geweest. Ook het feit dat er slechts sprake is van een korte termijnoverschrijding van ongeveer acht uren kan volgens het gerechtshof niet tot een ander oordeel leiden. Het gerechtshof verwijst daarbij naar een uitspraak van de Hoge Raad van 21 februari 2014 waaruit volgt dat aan rechtsmiddelentermijnen strikt de hand moet worden gehouden. Slechts in geval van bijzondere omstandigheden kan hierop een uitzondering worden gemaakt. In dit geval was hiervan geen sprake, zo stelt het gerechtshof. Ook het feit dat er kennelijk geen verweer is gevoerd tegen de ontvankelijkheid is in dat kader niet relevant, nu het bewaken van termijnen ambtshalve door de rechter moet worden gecontroleerd.

Voor deze vrouw betekent het dat de beschikking van 30 juni 2020 van de rechtbank onherroepelijk is nu zij in haar hoger beroep niet-ontvankelijk is verklaard.

Wanneer is er dan wel ruimte voor een uitzondering op de appeltermijn?


Slechts onder bijzondere omstandigheden is er plaats voor een dergelijke uitzondering. Wanneer er bijvoorbeeld sprake is van een apparaatsfout, een fout of verzuim van de griffie van de rechtbank of het gerechtshof, kan het zijn dat de appeltermijn verlengd wordt. Daarvan is echter pas sprake als aan drie voorwaarden wordt voldaan.

Voorwaarde 1

De eerste voorwaarde is dat wie te laat beroep instelt door een verzuim van de griffie van de rechtbank of het gerechtshof niet tijdig wist en redelijkerwijs ook niet kón weten dat de rechter uitspraak heeft gedaan. Wanneer de rechter(s) dus op zitting wordt aangegeven wanneer uitspraak gedaan wordt – wat in de praktijk vrijwel standaard aangekondigd wordt – dan rust er de verplichting op de partijen en hun vertegenwoordigers (lees: advocaten) om navraag te doen wanneer de beschikking niet op het verwachte moment bij de post zit. Alleen indien partijen in persoon procederen, dus zonder advocaat, kan daarop mogelijk onder omstandigheden een uitzondering worden gemaakt. 

Voorwaarde 2

Als tweede voorwaarde geldt dat een uitzondering slechts gemaakt kan worden indien de uitspraak pas na afloop van de termijn is toegezonden door een verzuim dat niet aan (een van) de partij(en) kan worden toegerekend, of dat de uitspraak pas zo laat tegen het einde van de appeltermijn is verzonden dat het zelfs niet mogelijk was om bijvoorbeeld een pro-formaberoepschrift (een beroepschrift zonder grieven) in te dienen. Wanneer dus de beschikking wel door een fout van de griffie te laat verzonden is, maar er bijvoorbeeld nog wel een redelijke appeltermijn resteert kan van een uitzondering op de strikte toepassing van de appeltermijn geen sprake zijn. Er wordt dan van partijen (lees: hun advocaten) verwacht dat zij op korte termijn desnoods eerst een pro-formaberoepschrift indienen.

Voorwaarde 3

De laatste voorwaarde is dat het hoger beroep maximaal veertien dagen na de verstrekking van de beschikking moet worden ingesteld. Is de wettelijke beroepstermijn echter korter dan veertien dagen, dan geldt een verlenging die overeenstemt met de lengte van de kortere beroepstermijn.

Conclusie

Om terug te komen op de eerder genoemde casus waarin de vrouw niet-ontvankelijk werd verklaard, had dit op zich simpel voorkomen kunnen worden indien het hoger beroepschrift eveneens per fax vooruit was verzonden naar het gerechtshof. Hoewel dat niet duidelijk uit het huidige procesreglement van het gerechtshof volgt is het op grond van artikel 33 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en op grond van vaste jurisprudentie van de Hoge Raad toegestaan om een beroepschrift per fax in te dienen (om de termijn veilig te stellen) onder de voorwaarde dat het daarna zo spoedig mogelijk per post wordt nagezonden of bij de griffie van het betreffende gerechtshof wordt afgegeven. Met name in de periode waarin veel post wordt verzonden, zoals bijvoorbeeld in de decembermaand, is het altijd aan te raden om beroepschriften die aan het einde van de termijn worden ingediend eveneens per fax vooruit te zenden.

Heeft u vragen en/of wilt u graag meer informatie ontvangen over een mogelijk in te dienen hoger beroep/appel? Neem dan vooral contact met ons op.