Het afstammingsrecht maakt deel uit van het familierecht. Het gaat over de familierechtelijke betrekkingen tussen ouders, kinderen en andere familieleden. Ook beschrijft het de relaties tussen bloedverwanten en aanverwanten.
Op deze pagina richten we ons vooral op het ouderschap. In het afstammingsrecht zijn de twee belangrijkste vragen:
- Heeft een kind een moeder en een vader?
- Zo ja, wie zijn dat?
Wie de moeder van het kind is, ligt in principe bij de geboorte vast. Bij de vader ligt dat minder voor de hand. Als hij met de moeder is getrouwd of een geregistreerd partnerschap heeft, wordt hij automatisch gekwalificeerd als de vader van zijn zoon of dochter. Hij hoeft er dus niets voor te doen om als vader te worden erkend.
Zijn de ouders niet getrouwd of is er geen geregistreerd partnerschap, dan moet een vader zijn kind officieel erkennen. Dat kan voor of na de geboorte. Daarvoor maakt hij een afspraak bij de afdeling Burgerzaken van de gemeente, alwaar hij dan met toestemming van de moeder over kan gaan tot erkenning van zijn kind.
Indien de moeder geen toestemming verleent, dan heeft de vader de mogelijkheid aan de rechtbank vervangende toestemming te vragen tot erkenning van zijn kind. Uitsluitend in zeer uitzonderlijke gevallen zal de rechtbank deze toestemming niet geven.
Wat is ouderlijk gezag?
Het ouderlijk gezag houdt in dat u als vader of moeder de plicht heeft uw kind te verzorgen en op te opvoeden. U mag zelf bepalen hoe u dat doet, maar volgens de wet moeten ouders zorgen voor het lichamelijke en geestelijke welzijn en de veiligheid van een kind. Verder omvat het de verplichting de ontwikkeling van de banden van uw kind met de andere ouder te bevorderen.
Beslissingsbevoegd
Als ouder die het ouderlijk gezag heeft, bent u beslissingsbevoegd als het gaat om de verzorging en opvoeding van een kind. U moet dus toestemming geven bij bijvoorbeeld een schoolkeuze, een medische beslissing of het aanvragen van een paspoort of identiteitsbewijs.
Wie heeft het ouderlijk gezag?
De moeder van een kind heeft van rechtswege (lees: automatisch) het ouderlijk gezag over haar kind, tenzij ze minderjarig is of onder curatele staat. Als ze met de vader getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft, heeft ook de vader van rechtswege het ouderlijk gezag over zijn kind. Als twee ouders door het huwelijk of een geregistreerd partnerschap zijn verbonden, hebben ze dus gezamenlijk het ouderlijk gezag over hun kind.
Ouderlijk gezag aanvragen
Bent u als vader ongehuwd en heeft u geen geregistreerd partnerschap? Dan heeft u niet van rechtswege (lees: automatisch) het ouderlijk gezag over uw kind. Na de erkenning van het kind bij de gemeente kunt u samen met de moeder van uw kind het ouderlijk gezag aanvragen bij de rechtbank. Dat moet u samen doen, omdat de moeder toestemming moet geven. Tegenwoordig kan dat digitaal. Door allebei in te loggen met uw eigen DigiD, heeft u het snel geregeld.
Ouderlijk gezag na scheiding
Wat nou als uw relatie stukloopt? Stel, u heeft samen een kind, bent niet getrouwd, heeft geen geregistreerd partnerschap en u heeft geen gezamenlijk gezag aangevraagd. Komt er een einde aan de relatie, dan houdt de moeder haar ouderlijk gezag over het kind. De vader heeft geen stem meer in de verzorging en opvoeding.Als u en uw partner met strijd uit elkaar gaan, bestaat de kans dat de moeder geen toestemming geeft voor gezamenlijk gezag. De vader moet dan een procedure bij de rechtbank starten om 'vervangende toestemming' te krijgen voor gezamenlijk gezag.
Lees meer over scheidingsmediation of advocaat bij echtscheiding
Communicatie en overleg
Het belang van het kind staat altijd voorop. Ook als het gaat om gezamenlijk gezag. Uw kind moet zo weinig mogelijk last hebben van de scheiding. Van de ouders wordt dan ook verwacht dat ze in staat zijn om:
- redelijk met elkaar te communiceren
- te overleggen over beslissingen
- afspraken te maken over de verzorging en opvoeding
Als dat niet lukt, kan het gezamenlijk gezag zelfs worden beëindigd. Hierbij dient dan te worden voldaan aan het zogeheten klem- en verloren-criterium, wat zoveel betekent als dat het voortzetten (of juist vestigen) van gezamenlijk ouderlijk gezag ten koste gaat van de ontwikkeling van een kind en over hem/haar te nemen beslissingen onnodige vertraging oplopen of in het geheel niet worden genomen met nadelige gevolgen van dien.Geeft uw ex geen toestemming voor het gezamenlijk gezag? Wilt u juist het gezamenlijk gezag beëindigen? Wilt u weten wat uw mogelijkheden zijn?
Van Lelyveld Advocaten voor deskundig advies
Ons kantoor is er voor u. Behalve onze betrokkenheid en volledige inzet kunt u deskundig advies van ons verwachten. We bespreken wat er wel en niet mogelijk is. Dat proberen we in overleg met uw ex te doen. Mocht het nodig zijn, dan staat advocaat Susanne Wolfert u bij in een gerechtelijke procedure.
